Page 142 - Izahname
P. 142
sırasıyla 10.591 ABD Doları, 9.456 ABD Doları ve 9.127 ABD Doları olarak gerçekleşm şt r. K ş başına
düşen gel rdek değ ş kl kler, nsanların elektr k harcamaları ç n ayırması gereken tutarı etk lemekte
15
dolayısıyla elektr ğe olan genel taleb de etk leyeb lmekted r (Kaynak: TÜİK ).
Buna karşılık, GSYİH ve k ş başına düşen gel rdek azalışa rağmen, enerj p yasaları 31 Aralık 2018 le 31
Aralık 2020 tar hler arasındak dönem boyunca tutarlı büyüme serg lem şt r. Türk ye’dek enerj tüket m , bu
dönemde %7,7 yıllık b leş k büyüme oranında (“YBBO”) artış gösterm şt r. Türk ye’de elektr ğe olan talep,
31 Aralık 2018 tar h nde sona eren yıl ç n %2,3 artmış, 31 Aralık 2019 ve 2020 tar hler nde sona eren yıllarda
sab t kalmıştır. Ş rket’ n satışları elektr ğe olan taleptek dalgalanmalara paralel olarak değ şkenl k gösterm şt r
16
(Kaynak: Dünya Bankası ).
Türk ye’de elektr k tüket m n n görecel b r şek lde sürekl artış göstermes n n sebepler nden b r , ülken n
yüksek nüfus artışıdır. Bu durum Ş rket ç n büyüyen b r müşter tabanına sah p olmasını sağlamaktadır.
Türk ye'de k ş başına elektr k taleb , 2010-2020 yılları arasında %29,18 YBBO le d ğer OECD üyeler ne
kıyasla öneml ölçüde artmıştır. Türk ye'de elektr k taleb 2018 yılında k ş başına 3,8 m lyon MWh olarak
gerçekleşm şt r ve k ş başına 8 m lyon MWh olan OECD ortalamasının oldukça altındadır. Bu durum,
Türk ye’de talepte yaşanacak büyüme ç n hala potans yel olduğunu göstermekted r.
COVID-19 salgını, Türk ye'de elektr k taleb n olumsuz etk lemes ne rağmen, Ş rket’ n santraller her zamank
g b faal yetler n sürdürmüştür. Elektr k taleb nde meydana gelen düşüşler n, yen leneb l r enerj santraller n n
mal yet avantajı neden yle Ş rket’ n santraller n n sürekl l ğ üzer nde öneml b r etk s olmamıştır.
Demograf k faktörlere ek olarak, mevs msell k neden yle elektr k tüket m m ktarlarındak değ ş kl k elektr ğe
olan taleb etk lemekted r.
Yukarıda bel rt len makroekonom k ve demograf k faktörlerden herhang b r , Ş rket tarafından üret len
elektr ğe olan taleb etk leyeb l r. Bu durum, Ş rket’ n spot elektr k p yasasındak elektr k f yatlarını
etk leyecek olup, Ş rket’ n elde ett ğ toplam gel r etk leyecekt r.
Elektr k satış f yatları
Ş rket’ n kârlılığı ve büyüme potans yel , büyük ölçüde Ş rket’ n elektr k satışından elde ett ğ gel re bağlıdır.
31 Aralık 2018, 2019 ve 2020 tar hler nde sona eren yıllar ç n, Ş rket’ n elektr k satışlarının sırasıyla %88,
%89 ve %89’u YEKDEM kapsamında gerçekleşt rm ş olup sırasıyla %12, %11 ve %11’ se, spot elektr k
p yasasında gerçekleşt rm şt r.
Yen leneb l r Enerj Kaynaklarını Destekleme Mekan zması (YEKDEM)
Ş rket tarafından üret len elektr ğ n satış f yatları, YEKDEM’den öneml ölçüde etk lenmekted r. YEKDEM,
b r yen leneb l r enerj santral n n ürett ğ elektr ğ şletmeye alınma tar h nden t baren on yıl süreyle dolara
endeksl sab t b r satış f yatı üzer nden satmasına olanak tanımaktadır. Mevcut YEKDEM düzenlemeler
uyarınca YEKDEM’e tab olab lmek ç n lg l santral n 30 Haz ran 2021 tar h nden önce şletmeye alınmış
olması gerekmekted r. Yen YEKDEM teşv k 30 Ocak 2021 tar hl Resm Gazete’de yayınlanan 3453 sayılı
Cumhurbaşkanı Kararı le yürürlüğe g rm şt r. Yen YEKDEM teşv k f yatı 1 Temmuz 2021 le 31 Aralık 2025
tar hler arasında şletmeye g recek yen leneb l r enerj üret m santraller ç n uygulanacak olup Türk L rası
c ns nden ve üst l m t ABD Doları c ns nden bel rlenm şt r. Yen YEKDEM teşv k f yatları her üç ayda b r
enflasyon ve döv z kuru değ şkenl kler ne göre güncellenecekt r.
YEKDEM uyarınca, Ş rket’e elektr ğ n üret ld ğ günden sonrak günde spot elektr k p yasa f yatı (gün önces
f yatı) üzer nden ödenmekted r. Spot elektr k p yasa f yatının YEKDEM f yatından daha düşük olması hal nde,
aradak fark Ş rket hesabına günlük kurlar üzer nden dolar c ns nden alacak olarak kayded lmekted r. B r
takv m ayına a t alacaklar, b r sonrak ayın 25’ nc gününde satışın gerçekleşt ğ günlerdek TCMB tarafından
saat 15:30’da açıklanan ABD Doları alış kuru üzer nden Türk L rası karşılığı le toplu olarak ödenmekted r.
Ayrıca santral n yapımında yerl aksamın kullanılması hal nde, taban YEKDEM f yatına ek olarak
ödeneb lecek bazı lave teşv kler de sunulmaktadır. Bu lave teşv k, santral n şletmeye g rme tar h nden
t baren beş yıl süreyle geçerl olmaktadır. Aşağıdak tablo, yen leneb l r enerj kaynak türüne göre uygulanan
güncel m n mum YEKDEM f yatlarını göstermekted r.
15 TÜİK’in veri portalı olan https://data.tuik.gov.tr/ adresindeki istatistik veri portalından alınmıştır.
16 Dünya Bankası’nın veri portalı olan https://databank.worldbank.org/home.aspx adresindeki veri portalından alınmıştır.
142