Page 144 - Izahname

Mer t order s stem , elektr k üret m kaynaklarını en ucuz kaynaktan en pahalı kaynağa doğru sıralayarak,
p yasadak elektr k arzını ekonom k açıdan opt m ze etmey amaçlamaktadır. Mer t order s stem ndek
santraller, b r sonrak gün ç n elektr k üretmeye yönel k saatl k f yat tekl f ederek, elektr k arzına katkıda
bulunmaktadır. Bunun üzer ne lg l saat ç n elektr k f yatı, lg l saattek toplam taleb karşılamak ç n gereken
en düşük tekl f üzer nden bel rlenmekted r.
Elektr k üret m n kontrol edemeyen yen leneb l r enerj santraller (akarsu HES’ler , GES’ler ve RES’ler),
genel olarak şletme masraflarının düşük olması ve üret m durdurma kab l yetler n n bulunmaması neden yle,
düşük f yat dönemler nde sıfır düzey nde veya çok düşük f yatlar tekl f etmekted rler. Rezervuarlı HES’ler se
kend elektr k üret mler n yöneteb lmekte ve düşük f yat dönemler boyunca tekl f vermeyerek, kâr
maks m zasyonu esasına dayanarak f yat oluşturab lmekted rler. Doğalgaz enerj santraller veya akaryakıt
enerj santraller g b yen leneb l r olmayan enerj santraller (“f yat bel rley c santraller”), baz yük enerj
santraller ne göre daha hızlı ve ver ml b r şek lde kısa b r sürede üret m durdurup başlatab lmekted r. Fakat
bu santraller, yakıt g rd s mal yetler neden yle yen leneb l r enerj santraller nden daha yüksek mal yetlere
sah pt r ve dolayısıyla daha yüksek f yat tekl f etmek zorundadır. Kömür veya nükleer santraller g b baz yük
enerj santraller , lg l saat ç n elektr k f yatından bağımsız olarak sürekl elektr k üret r. Bunun sebeb , bu
santrallerdek kapatma ve yen den başlatma mal yetler n n oldukça yüksek olmasıdır. Bu p yasa d nam kler
neden yle spot elektr k p yasasındak elektr k f yatları, genell kle baz yük santraller veya yen leneb l r
santrallerle karşılanamayan taleplerdek boşluğu dolduran f yat bel rley c santraller tarafından
bel rlenmekted r.
Mer t order s stem ne bağlı f yat dalgalanmalarına ek olarak, elektr k f yatlarını bel rleyen d ğer öneml
faktörler de net kapas te artışı ve talep artışıdır. COVID-19 salgını neden yle petrol ve benz ne olan taleb n
azalması petrol ve benz n f yatlarında düşüşe neden olmuştur. Bu durum se spot p yasadak elektr k
f yatlarının düşmes ne neden olmuştur. COVID-19'un Türk ye elektr k p yasası üzer ndek etk s n speten haf f
olmasına rağmen, COVID-19 salgınının n ha olarak elektr k p yasası veya Ş rket’ n faal yetler n üzer ndek
etk s , salgının süres , yayılması, yoğunluğu, bel rs z ve öngörülmes zor olan koruyucu önlemler n
uygulanması da dah l olmak üzere gelecektek gel şmelere bağlı olacaktır.
Ş rket’ n spot elektr k p yasasındak satışlardan elde ett ğ gel r, yukarıda bel rt len faktörlerden
etk leneb lmekted r. Yukarıda bel rt len faktörlere ek olarak, tahm n f yata kıyasla elektr ğ n p yasa f yatındak
b r düşüş veya fos l yakıtlar ve nükleer enerj g b d ğer elektr k üret m kaynaklarının mal yet ndek azalma da
elektr ğ n toptan satış f yatını düşüreb lecekt r. Elektr ğ n p yasa f yatındak herhang b r değ ş kl k, Ş rket’ n
YEKDEM har c satışları kapsamında elde ett ğ gel rler etk leyecek ve bu da Ş rket’ n faal yet sonuçları
üzer nde etk doğuracaktır (bakınız R sk faktörler 5.2.4 “Elektr k p yasası f yatları ve tahm n f yatlar, öneml
ölçüde değ şkenl k göstereb lecekt r.”).
Mevs msell k ve meteoroloj k koşulların etk ler
Gerek yen leneb l r elektr k üret m gerekse enerj tüket m mevs msel hava değ ş kl kler nden ve meteoroloj k
koşullardan etk lenmekted r.
Ş rket’ n HES’ler ve RES’ler nden ürett ğ elektr ğ n m ktarı, genel hava koşulları ve olağanüstü hava
şartlarının yanı sıra, öneml ölçüde değ şkenl k göstereb len h droloj ve rüzgâr koşullarına bağlıdır. Ş rket’ n
elektr k santraller , Karaden z, Marmara, Akden z ve Ege bölgeler nde yer almaktadır ve Ş rket’ n HES’ler ve
RES’ler , lg l coğraf bölgelerdek meteoroloj k koşullara bağlıdır. Özell kle Ş rket’ n HES’ler n n
ver ml l ğ , bulundukları coğraf bölgelerde hâk m olan h droloj koşullarına bağlıdır. Bu santraller,
kuraklıklar, kl m değ ş kl ğ ve lg l tes s n akarsu yatağında meydana gelen değ ş mler g b sorunlara maruz
kalab lmekted r. Ş rket’ n RES’ler n n ver ml l ğ , mevs msel değ şkenl k gösteren ve tahm n ed lmes güç
olan rüzgâr koşullarına bağlıdır. Bel rl hızları aşan rüzgârlar, Ş rket’ n türb nler durdurmasını gerekt reb l r.
Rüzgâr koşulları, aynı zamanda yakındak ağaçlar ya da b r rüzgâr santral n n ek ve uzantıları veya yakındak
b nalar g b rüzgâr santral n n yakınındak d ğer büyük engellerden de etk leneb lmekted r. Ş rket’ n LFG
santral nde se, yüksek sıcaklıklar ve kuru koşullar çöp gazı tes s ndek hücreler kapatan kapaklarda çatlamaya
neden olab l r. Böyle b r durum, ver ml gaz akışının azalmasına yol açab l r ve gazı toplamak ç n ters basınç
uygulanmasını zorlaştırab l r. Uzun süren ser n ve neml havalar, kapakların bütünlüğünün korunmasına
yardımcı olmakta ve doğal çöp gazı üret m n n maks mum düzeye çıkarılmasını sağlamaktadır.
Buna ek olarak, elektr k tüket m de mevs msell kten etk leneb lmekted r. Elektr k tüket m , genel olarak
yüksek ısıtma ve aydınlatma ht yaçları nedenler yle kış aylarında ve kl mlend rme ve soğutma ht yaçları
nedenler yle yaz aylarında artmaktadır. Elektr k f yatları, ısıtma ve soğutma neden yle taleptek artışların b r

144