Page 69 - Izahname

YEKDEM’e kabul edildikten sonra santral, üretilen elektrik için kWh başına dolar cinsinden bir satın alma
garantisinden yararlanmaktadır.
YEKDEM teşvikinden yararlanan santraller, herhangi bir kısıtlama olmaksızın diğer piyasa katılımcıları gibi
tüm piyasalarda (gün öncesi piyasası, gün içi piyasası, dengeleme güç piyasası, yan hizmetler piyasası, ikili
anlaşmalar vb.) faaliyet gösterebilmektedir. Ancak bu faaliyetler kapsamındaki elektrik satış bedelinden
bağımsız olarak gün öncesi piyasa fiyatının YEKDEM çerçevesinde belirlenmiş olan bedelden daha düşük
olması halinde (HES’ler ve RES’ler için MWh başına 73 ABD Doları, JES’ler için MWh başına 105 ABD
Doları ve LFG santralleri için MWh başına 133 ABD Doları olmak üzere), YEKDEM teşvik fiyatı ile gün
öncesi piyasası fiyatı arasındaki fark dolar cinsinden hesaplanarak ilgili tarihte geçerli kur üzerinden Türk
Lirası’na çevrilmektedir. Hesaplanan tutar, EPİAŞ tarafından bir sonraki ayın 25. gününde ilgili elektrik üretim
tesisi sahibi şirkete ödenmektedir.
Bu teşvikler kapsamında oluşan YEKDEM maliyetlerinin, teşvik satın alma bedellerinin dolar endeksli
belirleniyor olması nedeniyle sistemdeki spot piyasa fiyatlarından daha yüksek olduğu görülebilmektedir.
Sistemdeki YEKDEM maliyetleri (i) ABD Dolar/Türk Lirası kuru ile ve (ii) YEKDEM katılımcılarının (rüzgâr
verimi, su debisi ve güneş ışınımı gibi) mevsim ve iklime göre değişkenlik arz eden fiili elektrik üretim
hacimleriyle doğru orantılı, piyasa takas fiyatları ile ters orantılıdır. Yenilenebilir Enerji Kanunu’na göre
tedarik şirketleri ve üretmiş olduğu elektrik enerjisini serbest tüketicilere satan elektrik üretim tesisleri
YEKDEM maliyetlerini karşılamakla yükümlü olup piyasa işleticisi olarak EPİAŞ bu maliyetleri nihai
kullanıcılara hizmet veren tedarikçilere yansıtmaktadır.

Bu şekilde YEKDEM maliyetleri, (i) düzenlemeye tabi kullanıcılara uygulanan perakende enerji satış tarifesi
veya (ii) serbest tüketicilere fatura edilen serbest piyasa perakende enerji satış fiyatlarına maliyet kalemi olarak
eklenerek tedarik şirketleri vasıtasıyla tüm nihai kullanıcılar tarafından karşılanmaktadır. YEKDEM
maliyetleri, tedarik şirketleri arasında orantılı olarak paylaştırılmaktadır. Söz konusu oranlar belirlenirken her
bir şirketin kendi nihai kullanıcılarına sattığı elektrik hacminin yurt içindeki tüm nihai kullanıcılara satılan
toplam elektrik hacmine oranı esas alınmaktadır. Serbest olmayan tüketiciler için YEKDEM maliyet kalemi,
perakende enerji satış tarifesine yansıtılarak tüketiciler tarafından karşılanmak suretiyle %100 aktarılan bir
kalemdir. Ancak tedarik şirketleri, serbest tüketicilerle yapmış oldukları elektrik alım satım sözleşmelerinin
genellikle bir yıllık sabit süreli sözleşmeler olması sebebiyle, sözleşmelere dahil ettikleri yıllık YEKDEM
maliyet tutarı ile aylık gerçekleşen YEKDEM maliyetleri arasındaki farktan doğan fiyat riskini taşımaktadır.
15 Aralık 2017 tarihinde mevzuatta yapılan değişiklik uyarınca düzenlemeye tabi müşterilere aktarılan
YEKDEM maliyetleri perakende enerji satış tarifesinde enerji ikmal maliyetleri kalemine dahil edilerek
görevli tedarik şirketlerinin bu şekilde aktarılan YEKDEM maliyetlerine %2,38 oranında brüt marj
uygulamaları mümkün hale getirilmiştir. Bu değişiklik yapılmadan önce YEKDEM maliyetleri perakende satış
gelir gereksinimi hesaplamasında diğer maliyet kalemleri arasında gösterilmekte ve görevli perakende satış
şirketlerine bu maliyetler üzerinden herhangi bir marj verilmemekteydi.

8 Mart 2020 tarihinde EPDK, Elektrik Piyasası Lisans Yönetmeliği ve Yenilenebilir Enerji Kaynaklarının
Desteklenmesine İlişkin Yönetmelik’te yaptığı değişiklikler kapsamında tek santralde birden fazla kaynaktan
elektrik üretimini mümkün hale getirmiştir. Bu kapsamda, yenilenebilir enerji üretim tesislerinde kurulacak
yardımcı yenilenebilir enerji üretim kaynağı da ana kaynağın YEKDEM’den yararlanması halinde YEKDEM
kapsamında teşvik alabilecektir. Yardımcı yenilenebilir kaynak, ana kaynak üretim tesisinin YEKDEM’den
yararlandığı süre boyunca YEKDEM’den yararlanabilecektir. Ana kaynağı YEKDEM kapsamında olan bir
santralin, yardımcı kaynak aracılığı ile ürettiği elektrik bedelinde birim teşvik bedeli olarak üretim tesisindeki
en düşük yenilenebilir kaynağın bedeli esas alınacaktır. Örneğin, ana kaynağı rüzgar veya hidroelektrik
kaynaklardan elektriğin teşvik bedeli 73 ABD Doları/MWh’dir. Bu tesislere yardımcı kaynak olarak güneş
enerjisi üretim tesisi kurulduğunda (güneş santrallerinin teşvik bedeli 133 ABD Doları/MWh) güneş
santrallerinden üretilecek elektriğin bedeli de 73 MW/h olarak dikkate alınacaktır.
1 Temmuz 2021 le 31 Aralık 2025 tar hler arasında şletmeye g recek olan yen leneb l r enerj üret m
santraller ne uygulanacak Yen YEKDEM teşv k f yatları 30 Ocak 2021 tar hl Resm Gazete’de yayınlanan
3453 sayılı Cumhurbaşkanı Kararı le yürürlüğe g rm şt r. 3453 sayılı Cumhurbaşkanı Kararı le b rl kte Yen
YEKDEM teşv k her üç ayda b r enflasyon ve döv z kuru değ şkenler ne göre güncellenecekt r. Yen
YEKDEM teşv k f yatlarının üst l m t ABD Doları c ns nden bel rlenm şt r. YEKDEM ve Yen YEKDEM
kapsamnda üret lecek elektr k f yatları aşağıdak tabloda göster lm şt r:

69