Page 69 - Izahname
P. 69

YEKDEM’e kabul edildikten sonra santral, üretilen elektrik için kWh başına dolar cinsinden bir satın alma
                 garantisinden yararlanmaktadır.
                 YEKDEM teşvikinden yararlanan santraller, herhangi bir kısıtlama olmaksızın diğer piyasa katılımcıları gibi
                 tüm piyasalarda (gün öncesi piyasası, gün içi piyasası, dengeleme güç piyasası, yan hizmetler piyasası, ikili
                 anlaşmalar  vb.)  faaliyet  gösterebilmektedir.  Ancak  bu  faaliyetler  kapsamındaki  elektrik  satış  bedelinden
                 bağımsız olarak gün öncesi piyasa fiyatının YEKDEM çerçevesinde belirlenmiş olan bedelden daha düşük
                 olması halinde (HES’ler ve RES’ler için MWh başına 73 ABD Doları, JES’ler için MWh başına 105 ABD
                 Doları ve LFG santralleri için MWh başına 133 ABD Doları olmak üzere), YEKDEM teşvik fiyatı ile gün
                 öncesi piyasası fiyatı arasındaki fark dolar cinsinden hesaplanarak ilgili tarihte geçerli kur üzerinden Türk
                 Lirası’na çevrilmektedir. Hesaplanan tutar, EPİAŞ tarafından bir sonraki ayın 25. gününde ilgili elektrik üretim
                 tesisi sahibi şirkete ödenmektedir.
                 Bu  teşvikler  kapsamında  oluşan  YEKDEM  maliyetlerinin,  teşvik  satın  alma  bedellerinin  dolar  endeksli
                 belirleniyor olması  nedeniyle sistemdeki  spot  piyasa fiyatlarından daha yüksek  olduğu görülebilmektedir.
                 Sistemdeki YEKDEM maliyetleri (i) ABD Dolar/Türk Lirası kuru ile ve (ii) YEKDEM katılımcılarının (rüzgâr
                 verimi,  su  debisi  ve  güneş  ışınımı gibi) mevsim  ve  iklime göre değişkenlik arz  eden fiili  elektrik  üretim
                 hacimleriyle  doğru  orantılı, piyasa takas fiyatları  ile ters  orantılıdır.  Yenilenebilir  Enerji  Kanunu’na  göre
                 tedarik  şirketleri  ve  üretmiş  olduğu  elektrik  enerjisini  serbest  tüketicilere  satan  elektrik  üretim  tesisleri
                 YEKDEM  maliyetlerini  karşılamakla  yükümlü  olup  piyasa  işleticisi  olarak  EPİAŞ  bu  maliyetleri  nihai
                 kullanıcılara hizmet veren tedarikçilere yansıtmaktadır.

                 Bu şekilde YEKDEM maliyetleri, (i) düzenlemeye tabi kullanıcılara uygulanan perakende enerji satış tarifesi
                 veya (ii) serbest tüketicilere fatura edilen serbest piyasa perakende enerji satış fiyatlarına maliyet kalemi olarak
                 eklenerek  tedarik  şirketleri  vasıtasıyla  tüm  nihai  kullanıcılar  tarafından  karşılanmaktadır.  YEKDEM
                 maliyetleri, tedarik şirketleri arasında orantılı olarak paylaştırılmaktadır. Söz konusu oranlar belirlenirken her
                 bir şirketin kendi nihai kullanıcılarına sattığı elektrik hacminin yurt içindeki tüm nihai kullanıcılara satılan
                 toplam elektrik hacmine oranı esas alınmaktadır. Serbest olmayan tüketiciler için YEKDEM maliyet kalemi,
                 perakende enerji satış tarifesine yansıtılarak tüketiciler tarafından karşılanmak suretiyle %100 aktarılan bir
                 kalemdir. Ancak tedarik şirketleri, serbest tüketicilerle yapmış oldukları elektrik alım satım sözleşmelerinin
                 genellikle bir yıllık sabit süreli sözleşmeler olması sebebiyle, sözleşmelere dahil ettikleri yıllık YEKDEM
                 maliyet tutarı ile aylık gerçekleşen YEKDEM maliyetleri arasındaki farktan doğan fiyat riskini taşımaktadır.
                 15  Aralık  2017  tarihinde  mevzuatta  yapılan  değişiklik  uyarınca  düzenlemeye  tabi  müşterilere  aktarılan
                 YEKDEM  maliyetleri  perakende  enerji  satış  tarifesinde  enerji  ikmal  maliyetleri  kalemine  dahil  edilerek
                 görevli  tedarik  şirketlerinin  bu  şekilde  aktarılan  YEKDEM  maliyetlerine  %2,38  oranında  brüt  marj
                 uygulamaları mümkün hale getirilmiştir. Bu değişiklik yapılmadan önce YEKDEM maliyetleri perakende satış
                 gelir gereksinimi hesaplamasında diğer maliyet kalemleri arasında gösterilmekte ve görevli perakende satış
                 şirketlerine bu maliyetler üzerinden herhangi bir marj verilmemekteydi.

                 8 Mart 2020 tarihinde EPDK, Elektrik Piyasası Lisans Yönetmeliği ve Yenilenebilir Enerji Kaynaklarının
                 Desteklenmesine İlişkin Yönetmelik’te yaptığı değişiklikler kapsamında tek santralde birden fazla kaynaktan
                 elektrik üretimini mümkün hale getirmiştir. Bu kapsamda, yenilenebilir enerji üretim tesislerinde kurulacak
                 yardımcı yenilenebilir enerji üretim kaynağı da ana kaynağın YEKDEM’den yararlanması halinde YEKDEM
                 kapsamında teşvik alabilecektir. Yardımcı yenilenebilir kaynak, ana kaynak üretim tesisinin YEKDEM’den
                 yararlandığı süre boyunca YEKDEM’den yararlanabilecektir. Ana kaynağı YEKDEM kapsamında olan bir
                 santralin, yardımcı kaynak aracılığı ile ürettiği elektrik bedelinde birim teşvik bedeli olarak üretim tesisindeki
                 en  düşük  yenilenebilir  kaynağın  bedeli  esas  alınacaktır.  Örneğin,  ana  kaynağı  rüzgar  veya  hidroelektrik
                 kaynaklardan elektriğin teşvik bedeli 73 ABD Doları/MWh’dir. Bu tesislere yardımcı kaynak olarak güneş
                 enerjisi  üretim  tesisi  kurulduğunda  (güneş  santrallerinin  teşvik  bedeli  133  ABD  Doları/MWh)  güneş
                 santrallerinden üretilecek elektriğin bedeli de 73 MW/h olarak dikkate alınacaktır.
                 1  Temmuz  2021   le  31 Aralık  2025  tar hler   arasında   şletmeye  g recek  olan  yen leneb l r  enerj   üret m
                 santraller ne uygulanacak Yen  YEKDEM teşv k f yatları 30 Ocak 2021 tar hl  Resm  Gazete’de yayınlanan
                 3453 sayılı Cumhurbaşkanı Kararı  le yürürlüğe g rm şt r. 3453 sayılı Cumhurbaşkanı Kararı  le b rl kte Yen
                 YEKDEM  teşv k   her  üç  ayda  b r  enflasyon  ve  döv z  kuru  değ şkenler ne  göre  güncellenecekt r.  Yen
                 YEKDEM teşv k  f yatlarının üst l m t  ABD Doları c ns nden bel rlenm şt r. YEKDEM ve Yen  YEKDEM
                 kapsamnda üret lecek elektr k f yatları aşağıdak  tabloda göster lm şt r:






                                                                                                           69
   64   65   66   67   68   69   70   71   72   73   74