Page 68 - Izahname

Önlisans sahibinin santral sahası üzerindeki mülkiyet veya kullanım hakkını tevsik etmemesi ve önlisans
dönemindeki yükümlülüklerini yerine getirmemesi halinde önlisans sahibi şirkete üretim lisansı
verilmemektedir. Bu sorunu gidermek adına kamulaştırma mekanizması uygulamaya konulmuştur.
Kamulaştırma mekanizması uyarınca EPDK, elektrik üretimi için gereken ve üçüncü tarafların mülkiyetinde
bulunan taşınmazların kamulaştırmaya tabi tutulup tutulmayacağını değerlendirmektedir. EPDK’nın
kamulaştırmada kamu yararı bulunduğuna karar vermesi halinde gerekli kamulaştırma işlemleri 2942 sayılı
Kamulaştırma Kanunu’na uygun olarak EPDK tarafından yapılmaktadır. Kamulaştırma süreci idari ve hukuki
prosedürlerin gerçekleştirilmesiyle tamamlanmaktadır. Kamulaştırma işlemleri için gerekli olan kamulaştırma
giderleri ve sair masraflar kamulaştırma talebinde bulunan önlisans veya lisans sahibi şirket tarafından
karşılanmaktadır.
Bazı istisnai durumlarda, acele kamulaştırma da yapılabilmektedir. Bu durumlarda Elektrik Piyasası
Kanunu’nda belirtilen şartlar yerine getirilir getirilmez kamulaştırma kararı alınmaktadır. Bir taşınmazın acele
kamulaştırılmasına karar verilmiş ise, fiyat tespitine ilişkin bilirkişi kararı haricindeki tüm idari ve hukuki
prosedürler kamulaştırma işlemi sonrasına bırakılmaktadır.
Hazine ve Maliye Bakanlığı veya üretim tesislerinin mülkiyetine sahip olan ilgili kamu kurum veya kuruluşu,
kamulaştırılan taşınmaz üzerinde mülkiyet ve/veya sınırlı ayni hak sahibi olmaktadır. Hazine ve Maliye
Bakanlığı söz konusu taşınmazlarda önlisans veya üretim lisansı sahibi olup da kamulaştırma bedelini ödemiş
olan şirketler lehine bedelsiz irtifak hakkı ve/veya kullanma izni vermektedir. Söz konusu irtifak hakkının
ve/veya kullanma izninin süresi önlisansın veya üretim lisansının geçerlilik süresi ile sınırlı olmaktadır.

Hazine ve Maliye Bakanlığına Ait Taşınmazlar Üzerinde İrtifak Hakkı, Kullanma İzni ve Kiralama
Hakları
Önlisansa veya üretim lisansına sahip olup da Hazine ve Maliye Bakanlığına ait veya bir şekilde kamu
kurumları kontrolündeki taşınmazları kullanması gereken şirketler EPDK’ya başvurarak ilgili taşınmazlarda
kendisi lehine (i) irtifak hakkı tesis edilmesini; (ii) kullanma izni verilmesini; veya (iii) ilgili taşınmazın
kiralanmasını talep edebilmektedir. EPDK’nın talebi kabul etmesi halinde şirket, Hazine ve Maliye
Bakanlığıyla süre ve ödeme yükümlülükleri de dahil olmak üzere anlaşma şartlarını kapsayan bir sözleşme
imzalamak zorundadır.
Su Kullanım Hakkı Anlaşmaları
Elektrik Piyasası Lisans Yönetmeliği’ne göre HES’e ilişkin önlisans sahibi şirketlerin, önlisans sürecinde DSİ
ile SKHA imzalaması zorunludur.

SKHA, Su Kullanım Hakkı Yönetmeliği’nin Ek 1’inde yer alan standart form bir sözleşmedir. SKHA, önlisans
sahibi şirket ile DSİ arasında imzalanmakta ve üretim lisansı süresi boyunca yürürlükte kalmaktadır. Standart
form sözleşme üzerinde ilgili HES projenin özelliklerine göre düzenleme yapılabilmektedir.
DSİ, Türkiye’deki su kaynaklarını kontrol etmekte ve suyun debisine ve bir HES’in aldığı su miktarına yön
vermektedir. Bu sebeple, DSİ, bir HES’in aldığı suyun debisini azaltabilmektedir.

Lisans sahibinin SKHA uyarınca DSİ’ye kaynak katkı payı ve havza gözlem bedeli ödemesi zorunludur.
Kaynak katkı payı ve havza gözlem bedeli, ilgili santralin toplam elektrik üretimi baz alınarak
hesaplanmaktadır. Şirket, 2020 yılında tüm HES’leri için DSİ’ye toplamda 8,7 milyon Türk Lirası tutarında
kaynak kullanım bedeli ve havza gözlem bedeli ödemiştir.
Yenilenebilir Enerji Kaynakları Destekleme Mekanizması (“YEKDEM”)
Mayıs 2005’te 5346 sayılı Yenilenebilir Enerji Kaynaklarının Elektrik Enerjisi Üretimi Amaçlı Kullanımına
İlişkin Kanun’la (“Yenilenebilir Enerji Kanunu”) yenilenebilir enerji kaynakları destekleme mekanizması
yürürlüğe girmiştir. YEKDEM, rüzgâr, hidroelektrik, güneş, biyoatık, katı atık ve jeotermal enerji gibi
yenilenebilir enerji kaynaklarının kullanıldığı elektrik üretim tesislerinin geliştirilmesini ve işletilmesini teşvik
amacıyla uygulamaya konulmuştur. Bir sonraki senenin YEKDEM teşviklerinden yararlanmak isteyen üretim
tesisleri içinde bulundukları yılda EPDK tarafından açıklanacak tarihe kadar EPDK’ya başvurmak zorundadır.
Yenilenebilir Enerji Kanunu’nun yürürlük tarihi olan 18 Mayıs 2005 tarihinden 30 Haziran 2021 tarihine kadar
işletmeye girmiş olan santraller 10 yıl süreyle YEKDEM teşviklerinden yararlanabilecektir.
Yenilenebilir Enerji Kanunu’na göre santralde belirli yerli aksamın kullanılması halinde santral için santralin
işletmeye girme tarihinden itibaren beş yıl süreyle ilave teşvikler sağlanmaktadır.

68